Toegankelijkheid is momenteel een veel besproken aspect van webdesign. Vaak blijkt echter dat de discussie zich beperkt tot toegankelijkheid voor mensen met een lichamelijke en/of verstandelijke handicap. Toegankelijkheid kunnen we echter ook breder zien. In dit artikel behandelen we vier invalshoeken op toegankelijkheid.

Toegankelijkheid vanuit vier invalshoeken?

Wat is toegankelijkheid eigenlijk? Toegankelijkheid betekent dat iedereen de functies van het internet kan gebruiken, ongeacht:

Problemen ten gevolge van een lichamelijke en/of verstandelijke handicap;
Problemen ten gevolge van ouderdom;
Problemen ten gevolge van een vreemde taal;
Problemen ten gevolge van de gebruikte hard- en software.

Problemen ten gevolge van een lichamelijke en/of verstandelijke handicap

Ongeveer vijftien procent van de bevolking (in Nederland toch al gauw circa 2.4 miljoen mensen) kampt met een handicap die het gebruik van internettoepassingen minder goed mogelijk maakt.

Deze handicaps zijn in te delen in vier categorieën:

Visuele beperkingen (blindheid, slechtziend, kleurenblindheid, etc);
Auditieve beperkingen (doofheid, hardhorendheid, etc);
Lichamelijke beperkingen (RSI, verlamming, etc.);
Verstandelijke beperking (dyslexie, ADHD, geheugenproblemen, etc.).

Voor deze groep mensen zijn er diverse hulpmiddelen om de markt zoals braille-leesregels, spraaksynthesizers, speciale toetsenborden en vergrootglas software. Deze werken echter vaak niet goed omdat onze internettoepassingen er niet op ingericht zijn. Vaak betreffen dit kleine aanpassingen zoals plaatjes voorzien van een beschrijvende tekst en het aangeven van de taal waarin de tekst is geschreven om onze toepassingen wel toegankelijk te maken.

Problemen ten gevolge van ouderdom

Over vijftien jaar is veertig procent van de Nederlanders ouder dan vijftig. Deze nieuwe senioren hebben niet alleen een leuk inkomen maar vooral een groot vermogen. En dat mag allemaal besteed worden. Toch spelen nog weinig ondernemers in op deze doelgroep. De KRO, toch gewend aan een oudere doelgroep, sneed zich in de vingers door de komedie “Toen was geluk nog heel gewoon” te schrappen. Een storm van protest van oudere kijkers bracht de omroep tot inkeer. De boodschap is duidelijk: ouderen laten zich niet meer in een hoekje zetten!

Rationaliteit hoort bij de vijftigplussers: de nadruk ligt op functionaliteit en niet op creativiteit. Goed voorbeeld is de nieuwe Siemens Gigaset E150, een telefoon met grotere toetsen en speciale alarmknop.

Willen we onze site toegankelijk maken voor de vijftigplussers dan zorgen we ervoor dat lettergroottes aanpasbaar zijn en dat we spaarzaam zijn met allerlei flitsende animaties. De informatie wordt op een rustige en overzichtelijke manier gepresenteerd.

Problemen ten gevolge van een vreemde taal

Een belangrijk kenmerk van het internet is dat grenzen tussen landen vervagen. Via internet bereikt u net zo gemakkelijk een leverancier uit Amerika als uit Appelscha. Voor de klant geldt natuurlijk hetzelfde. Zij kunnen kiezen uit een internationaal gezelschap van aanbieders. Als het Nederlandse bruna.nl dat ene boek niet heeft bestel ik het net zo gemakkelijk bij het Amerikaanse amazon.com. Maar is dat echter wel zo? De praktijk blijkt weerbarstiger.

Niet alleen het lezen van informatie in een vreemde taal is voor velen problematisch ook de verschillen in notatie van postcode, afmetingen, tijd en valuta kan voor problemen zorgen. Wie wel eens iets op een Amerikaanse site heeft besteld is vast wel al eens tegen het probleem aan gelopen. Zo wordt op Amerikaanse sites de bezoeker steevast gevraagd een staat en een tweeletter-negencijferige postcode in te vullen.

Een site die toegankelijk is voor deze groep mensen is een site die een taalkeuze biedt en die rekening houdt met de verschillende manieren van omgaan met adresgegevens en die valuta en afmetingen kan omrekenen naar het gewenste stelsel.

Problemen ten gevolge van de gebruikte hard- en software

Steeds meer apparaten worden ontsloten voor het Internet. Denk maar eens aan de nieuwe generatie mobiele telefoons, PDAs en routeplanners. Maar niet alleen in de hardware zien we allerlei ontwikkelingen. Ook op het gebied van software zijn er allerlei verschuivingen. Zo maken steeds meer mensen gebruik van RSS en is de nieuwe internetbrowser Firefox al 50 miljoen keer gedownload!

Het bouwen van een internettoepassing alleen voor microsoft internet explorer is niet meer voldoende. We moeten zorgen dat onze internettoepassing toegankelijk is via allerlei mogelijke denkbare apparaten. We noemen dit forward compatibility, hetgeen zoveel betekent als dat de internettoepassing kan worden benaderd door een breed scala aan browsers, printers en andere weergave-apparaten.

Argumenten voor toegankelijkheid

Organisaties kunnen niet meer heen om toegankelijkheid. Het toegankelijk maken van internettoepassingen vormt een belangrijke uitdaging voor de komende tijd. Een drietal argumenten kan genoemd worden om aan te geven waarom het voor organisaties noodzakelijk is om stil te staan bij toegankelijkheid.

Moreel-ethisch

In de eerste plaats is er het moreel-ethische argument. Organisaties die gelijke kansen voor iedereen hoog in hun vaandel hebben staan, moeten aandacht besteden aan en omgaan met toegankelijkheid om die gelijke kansen ook te realiseren. Het gaat hier feitelijk om sociale rechtvaardigheid.

Juridisch

Een tweede argument is juridisch van aard. In de Verenigde Staten en in Groot-Britannie is de toegankelijkheid van internettoepassingen per wet geregeld en zijn de eerste rechtszaken afgehandeld. In Europa is men wat terughoudender en geldt er een advies om toegankelijk te bouwen voor overheidswebsites. In Nederland zijn er wetten zoals de Wet Gelijke Behandeling en de Wet Arbeid Gehandicapte Werknemers die discriminatie tegengaan en gelijke kansen voor iedereen moeten bevorderen. Er is echter nog geen jurisprudentie geweest op dit vlak.

Economisch

Het derde en laatste argument is meer economisch van aard. Organisaties zullen zich moeten afvragen of zij uit de hele vijver van potentiële klanten vissen of dat hun netten selectief zijn afgesteld op paling, waardoor zij de forellen mislopen.

Twee andere positieve neveneffecten van toegankelijk bouwen zijn dat uw site gebruikersvriendelijker is en beter vindbaar is door de zoekmachines.

Er is een sterke relatie tussen de toegankelijkheid van een website en de gebruiksvriendelijkheid van een website. Er kan gesteld worden dat als een website toegankelijker wordt gemaakt, de website ook gebruiksvriendelijker wordt en andersom.

De voordelen van gebruikersvriendelijkheid op een rijtje:

Gebruikers begrijpen het systeem sneller en bereiken eerder hun doelen;
Gebruikers ervaren het bezoek als prettig, komen eerder terug en raden de website aan anderen aan;
Gebruikers ontwikkelen vertrouwen in de website en het bedrijf;
Gebruikers kunnen zonder hulp (telefonisch, e-mail) zaken op de website afhandelen.

Het andere bijkomende voordeel is de vindbaarheid. Zoekmachines zijn misschien wel de meest gehandicapte bezoekers die uw site ooit heeft gekend. Een toegankelijke site betekent een betere positie in de zoekmachines. Aangezien 85% van de internetbezoekers start met haar zoektocht op het internet bij een zoekmachine is dit bepalend voor het succes van uw website.

Een kleine investering met een hoog rendement.

Het toegankelijk maken van een website lijkt een kostbare en tijdrovende zaak. Dat is het echter niet. Wanneer op tijd rekening gehouden wordt met de beschikbare toegankelijkheidsnormen vergt het echter maximaal 5% meer tijd. Een kleine investering die vele voordelen heeft.

Be Sociable, Share!