Een groot aantal ontwerpers en opdrachtgevers staat vooraf niet specifiek stil bij de keuze voor een kleur. Terwijl kleur voor een heel groot deel verantwoordelijk is voor de persoonlijkheid van een huisstijl of website. Kleur wordt beter onthouden dan tekst of een logo en is daarom ook belangrijk voor de (eerste) indruk die moet achterblijven.

Kleur kan iets goedkoop over laten komen of heel kostbaar, maar ook kan een kleur vertrouwen uitstralen of misschien wel rust. Aan elke kleur kan gevoelsmatig een betekenis toegekend worden, betekenis die overigens per cultuur kan verschillen. De associatie van een kleur vind zijn oorsprong in de schilderkunst. Zo is de heilige maagd Maria altijd in blauw gehuld voor het ‘pure’ en ‘hemelse’ in haar. Jesus heeft vaak ook een blauw detail, maar is overheersend in rood gekleed, het onheilspellende wat Hem te wachten staat.

Betekenis en associatie volgens Leonardo da Vinci (bron: nl.wikipedia.org/wiki/Kleur):
Blauw: waarheid, helderheid, waardigheid, macht ->oneindigheid, de hemel, ruimte, reizen, geestelijke liefde, meditatie, eeuwigheid.
Geel: energie, vreugde, lichtheid van het bestaan ->tijd, zon, maan en sterren, zomer, rijpe oogst, goud, gewin, verstand.
Groen: vruchtbaarheid, vrede, natuur aarde->kracht van ontkiemend zaad, lente, jeugd, onervarenheid, macht, vrede en welvaart, hoop, vredige rust, autonomie.
Oranje: feest ->gezelligheid, gretigheid, weelde.
Rood: liefde, passie, warmte, vlammen ->onrust, oorlog, revolutie, bloed, hartstocht, offer, ego, energie, beweging.
Wit: licht, zuiverheid, netheid, leegte, dood->ongereptheid, volmaaktheid, goddelijke reinheid, onschuld, licht van geest, vrede en leegte.
Zwart: dood, rebellie, duisternis, elegantie ->macht van duisternis, dood, rouw, verderf, vernietiging.

De kleur oranje bijvoorbeeld staat dus voor “feest”, maar is bij uitstek een informele kleur. Niet gek dat bedrijven zoals easyJet (www.easyjet.com) en alle zusterbedrijven hun persoonlijkheid aan deze kleur willen ontlenen. Alle bedrijven van easyGroup (www.easy.com) blinken uit in toegankelijkheid en informaliteit. Dat laatste zelfs in extreme vorm als ik de realitysoaps over luchthavens bekijk.

Mede daardoor zullen weinig mensen easyJet aanvankelijk met “weelde” associëren, maar dankzij de betaalbare aanbiedingen van easyJet kunnen meer mensen veel meer en verder reizen dan voorheen. Als dat geen “weelde” is…?

Ook de Staatsloterij /(www.staatsloterij.nl) heeft de kleur oranje heel letterlijk met weelde kunnen associeren, op zo’n consequente manier dat de kleur niet meer weg te denken is van hun uitstraling.

Oranje zou overigens ook eetlust opwekken; stel je voor wat deze kleur voor een restaurant zou kunnen doen? Dergelijke associaties kunnen dus heel waardevol zijn bij het ontwerpen van een online uitstraling. In het boek The Principles of Beautiful Web Design, met een interessant hoofdstuk over kleurpsychologie, verwijst de auteur naar de cd Colors van Ken Nordine. Een cd gevuld met gesproken “odes” aan kleur, die qua stemming en achtergrondmuziek overeen komen met de betekenis en associaties van kleur. Daarnaast zijn de korte animaties op COLOR IN MOTION behalve leerzaam ook erg vermakelijk.

Kleur in usability

Kleuren hebben in ons dagelijks leven een vaste betekenis. Een rood of groen verkeerslicht, een rode of blauwe kraan, wij leren van jongs af aan wat ze betekenen en nemen die betekenis onbewust ook mee bij het beoordelen van andere objecten met deze kleur.

Usabilitypuristen zullen grote moeite hebben om een activerende knop op een webpagina of formulier rood te maken. Rood betekent namelijk “alarm, pas op, onveilig”. Aan de andere kant is rood een kleur met een hoge attentiewaarde: een rode knop zou beslist opvallen op een pagina.

Tenminste… voor mensen zonder visuele handicap. Een op de twintig mannen kan geen of slecht onderscheid zien tussen rood en groen.

“Was u die zelfmoordenaar?” vroeg de commandant van vliegbasis Twente in 1965 aan M. Noothoven van Goor. De dienstplichtige militair zat in de kantine achter een biertje bij te komen, samen met de piloot die hem in zijn straaljager op een haar na had gemist. Van Goor reed in zijn auto over de weg die de startbaan kruiste. Bij het oprijden van de startbaan brandde de onderste lamp van het verkeerslicht en Van Goor gaf gas. Het dalende vliegtuig miste hem rakelings. Ook de piloot dacht dat zijn laatste uur geslagen had.

Na dit incident paste de luchtmacht de verkeerslichten aan. Rood kwam voortaan boven, groen onder. Van Goor, volledig kleurenblind voor rood en groen, had het onderste, rode stoplicht als groen geïnterpreteerd! (Bron: www.kleurenblindheid.nl) en NRC Handelsblad, W&O, 2001)

Testen voor kleurenblindheid

Hoewel er wordt gezegd dat kleurenblindheid op websites niet heel veel problemen geeft, voor de ontwerper en tester bestaan diverse manieren om te controleren of het gekozen kleurenpalet tóch voldoende contrast biedt bij een visuele afwijking.

Op eenvoudige wijze kan vastgesteld worden of links, buttons en navigatie voor iedereen voldoende opvallen. Het is tevens een manier om te testen of het gekozen kleurenpalet geen overdaad aan variaties biedt, ongeacht de eventuele afwijking van de bezoeker.

Sim Daltonisme (OSX)

Voor Apple-gebruikers bestaat het programma Sim Daltonisme. In een extern venster legt het programma (donatieware) een filter over het te testen gedeelte. Daarmee kunnen 8 verschillende kleurenblindheidsafwijkingen getest worden op contrast en zichtbaarheid.

Alternatieve (online) testtools

Vischeck;
Colorblind Web Page Filter;
Colour Blindness Simulator

Kleur en inspiratie

Het bepalen van een kloppend (betekenis en associatie) kleurenpalet is één deel, maar het palet moet daarnaast ook interessant en harmonieus zijn. Fotografie kan daarbij een grote inspiratie zijn. De kleuren van seizoenen, architectuur, stadsbeelden of natuur geven vaak een begin voor een harmonieus palet. Er zijn sites die uit een foto een kleurenpalet kunnen genereren.

Color Palette Generator (degraeve.com/color-palette/) is een eenvoudige tool die foto’s simpelweg vertaald naar een kleurenpalet. Colorhunter.com heeft een gelijksoortige functie, maar slaat de paletten op; hierdoor kunnen bezoekers door alle paletten zoeken en op die manier inspiratie opdoen. Ten slotte is Colourlovers.com een bezoekje waard. Het is een kleur en design community voor creatieve inspiratie, waar veel kleurenstalen en patronen zijn te vinden. Een zeer levendig forum en een weblog met de heerlijkste artikelen over kleur en achtergronden: inspiratie gegarandeerd.

Tanja de Bie tanjadebie.nl

Tanja de Bie is grafisch en interface ontwerper uit Apeldoorn. Sinds 2001 werkt Tanja bij Centraal Beheer Achmea, waar zij verantwoordelijk is voor de online uitingen van het merk: hoe het eruit ziet. hoe het werkt en hoe het ervaren wordt. In 1995 is zij afgestudeerd van het Grafisch Lyceum in Amsterdam. Na een paar jaar als pre-press’er heeft ze haar ware liefde gevonden in de armen van internet en nu deelt zoveel mogelijk van die liefde op haar persoonlijke weblog tanjadebie.nl

Be Sociable, Share!