Op usabilityweb.nl kun je veel vinden over het verbeteren van een homepage, bijvoorbeeld door met gebruikersmening, onderzoek, usability en verkiezingen van de beste homepage. Een gebruiker beweegt, kijkt, gebruikt woordjes, leert en denkt om een taak uit te voeren. Je kunt ook kijken hoe goed een homepage daarbij past.
Wat was de beste homepage
Wat wil de gebruiker
De gebruiker heeft een taak; hij wil iets weten of iets hebben. De meest voor de hand liggende vraag die je dan kunt stellen is: “Wat wilt u?” Kruideniers doen dat al eeuwen. De ergonomie gaat al jaren uit van ‘taken’ en er zijn psychologen die de mens opvatten als een ‘doel’ gericht handelend wezen.
De interface daarvoor
Hoe ziet de “Wat wilt u?” homepage er uit? Simpel dus, er staat minstens op: “Wat wilt u?”. Dit kan bijvoorbeeld met een ‘zoek’ functie. Terzijde merken we op dat dit anders is dan: “Dit hebben we.”, bijvoorbeeld in de vorm van menu- of pictogrambalken.
- Naast de vraag “Wat wilt u?” moet de gebruiker op het scherm een antwoord kunnen geven. Ook simpel, gewoon een vakje op waar de gebruiker zijn vraag in kan typen.
- Het derde element van de interface zie je niet maar is misschien wel het belangrijkste, namelijk het antwoord. Ook dat is simpel, voor interface ontwerpers tenminste, want dat probleem moeten technici oplossen.
- Een fors probleem kan zijn dat je te bieden moet hebben wat de gebruiker nodig heeft. Als je te dikwijls ‘neen’ verkoopt dan komen je klanten niet terug. Op veel homepages is dat overigens wel een probleem. Men omzeilt dit probleem door andere dingen te doen dan de vraag: “Wat wilt u?” Plaatjes, technische snufjes en design snufjes suggereren veel maar leiden de gebruiker af van zijn taak. Ook een menu1 is een goede mogelijkheid om te voorkomen dat de gebruiker iets vraagt dat je niet hebt. De gebruiker kan namelijk alleen aanklikken wat de page biedt en navigatieproblemen zorgen ervoor dat de gebruiker er niet achter komt dat jij dat niet hebt wat hij zoekt. Bij een goede zoekfunctie bestaat het navigatieprobleem niet.
- Goed, de beste homepage is dus de tekst: “Wat wilt u?”en een vakje daarachter. Er ontstaat dan wel een ander fors probleem: wat laat je al die programmeurs, designers en webtekstschrijvers doen als je geen menu’s met snufjes meer hebt? Natuurlijk beginnen ze te scanderen: ‘Het oog wil ook wat.’ Dat wordt hier niet ontkend. De stelling hier is dat: ‘Als functie nodig is, dan is functie leading en design volgend.’
- En dan natuurlijk de ervaren gebruikers, de ITers en de whizzkids. Onervaren gebruikers en ouderen zullen in het vakje rustig intypen: ‘Wat is uw telefoonnummer?’ of ‘Wanneer is het eerstvolgende concert?” De ervaren gebruikers zullen tijd verliezen of verdwalen bij hun zoektocht naar de inmiddels gebruikelijke opties als ‘veel gestelde vragen’, ‘contact’ en ‘agenda’.
- Het grootste probleem van een homepage met alleen “Wat wilt u” en een invulvakje er naast is wel: “Hoe maak je aannemelijk dat drie woorden en een leeg balkje een paar duizend euro kosten?”
Evaluatie
Echt nieuw is zo’n hompage overigens niet. De titel van dit hoofdstukje is ook: “Wat was de beste homepage?” Jaren geleden heeft iemand dit geflikt. Waarschijnlijk weer een paar studenten die ook allemaal niet wisten hoe het toen ‘moest’. Op hun homepage stonden inderdaad gewoon een paar woordjes en een vakje. Ook zelfs geen graphics of achtgergrondkleur. Oh ja, je kreeg ook een antwoord waar je wat aan had. Het is nu een multinational 2 die iedereen kent. De conclusie is duidelijk. Heeft een wat complexere homepage geen zoekfunctie dan heeft gebruikersmening, onderzoek en usability geen zin. De pagina, mag niet meedoen aan competities voor de beste homepage, tenzij men natuurlijk met een goed verhaal komt.
Wat is de beste homepage
Wat wil de gebruiker
Natuurlijk gaat het in eerste instantie om “Wat wilt U?”. De denkpsychologie is hierover klip en klaar. Er zijn algoritmische en heuristische denkstrategieën. Dat klinkt wat ingewikkeld maar er zijn vele concrete toepassingen 3 voor interface design. Een aardige is toepassing is bijvoorbeeld dat ‘Design dummies, interface wizards’ maken. We beperken ons hier even tot de homepage.
Wanneer je de werkwijze van gebruikers analyseert dan blijken er twee strategieën te zijn.
- Je hebt strategieën voor precieze taken die je algoritmisch uit kan voeren. De vraag is exact: ‘Wat is de hypotheekrente (van deze bank)?’, ‘Kan ik subsidie krijgen op dubbel glas?’
- Je hebt vage taken, bijvoorbeeld omdat zij een wat vager doel hebben of omdat zij niet bekend zijn. Een heuristische uitvoering ligt dan voor de hand. De gebruiker wil een indruk krijgen van een bedrijf vóór dat hij ermee in zee gaat.
De interface daarvoor
Voor vage taken kun je dus inderdaad een lijstje geven met daarin items als geleverde producten, uitgangspunten en zelfs niet inhoudelijke formele informatie als betrouwbaarheidsinformatie en organisatie structuur.
We zien nu de eerste homepages struikelen. Voor gebruikers zijn die lijstjes lastig; dit heet het ‘navigatieproleem’. Maar daar gaat het hier even niet om.
- De beide strategieën moeten duidelijk onderscheiden zijn. Dat betekent dus dat het invulvakje voor de precieze taken duidelijk zichtbaar en onderscheidbaar moet zijn van het lijstje. Je moet de tool van een expert niet in de gereedschapskist van de beginner gooien. Wanneer men ‘zoek’ als menuoptie presenteert dan geeft men als het ware een zeer ervaren drinker een pilsje in een zuigfles. Toch verstoppen ontwerpers ‘zoek’ regelmatig in een lijstje.
- Ten tweede moet duidelijk zichtbaar zijn dat beide strategieën mogelijk zijn. Dat betekent dus dat het invulvakje direct boven, onder, links of rechts van het lijstje moet staan. Een andere plaats is riskant omdat grafische grappen of gecropte vensters de opvallendheid van het hokje kunnen verminderen.
Evaluatie
De conclusie is duidelijk. Heeft een wat complexere homepage geen zoekfunctie dan heeft gebruikersmening, onderzoek, usability geen zin en mag de page, niet meedoen aan competities voor de beste homepage. Nou ja, in principe. Alles mag natuurlijk als je er een goed verhaal bij hebt.
Lang leve de homepages
Wat wil de gebruiker
Tot nu toe zijn we meegegaan met de vraag: “Wat is de beste homepage?” We hebben netjes een analyse gemaakt en zeer concreet aangegeven wat ontwerpers moeten doen. Het wordt nu tijd om naar de essentie te gaan en de vraag ter discussie te stellen.
Er zijn treinreizen waarbij de reistijd grotendeels bestaat uit dolen door het station. De oorzaak is dat de huidige stations soms nog oude stations zijn met een centralistische opzet. Eén hoofdingang, één rij loketten, één informatiebord waar iedereen langs moet. Deze ‘éénheid’ is gemakkelijk. Je hebt maar één deur, maar één kabel naar een informatiebord en maar één chef plaatskaarten die goed kan zien wat al zijn medewerkers doen. Een homepage is ook zo’n centralistische hoofdingang. Ook erg gemakkelijk. Voor de organisatie en de techniek dan wel.
We hadden gezegd dat een mens iets is dat een taak uitvoert. Een taakomstandigheid kan zijn dat reizigers achter een station wonen of dat er alleen aan de achterzijde plaats is voor de subtaak: ‘kiss en ride’. Taken verschillen en daar moet men bij aansluiten. Gelukkig is een home page is wel aanzienlijk zachter dan een negentiende eeuws stationsgebouw in het midden van een drukke stad. Wat achteringangen moeten dus mogelijk zijn.
De interface daarvoor
De homepagegebruiker van verschillende kanten kan komen voor verschillende producten. Maak dus voor elke kant en elk van die producten een ingang of, om maar even in de eigenzinnige terminologie van de IT te blijven een ‘homepage’. Zo kan een adviesbureau dat advies geeft, cursussen geeft en boeken uitgeeft voor elk die producten een homepage hebben, met name voor instanties met onduidelijke producten is zo’n aanpak gewenst. Een provincie is zo’n vage instantie.
Natuurlijk zal een provincie een homepage hebben. Een provincie geeft subsidies en maakt regels voor bijvoorbeeld energie, milieu en cultuur. Dat zijn dan ook de hoofdingangen voor bepaalde gebruikersgroepen. Mogelijk komen gebruikers zelfs niet op het idee om bij de provincie te gaan kijken of je daar subsidie kunt krijgen voor een concert met Friestalige pop. Wanneer de provincie een afzonderlijke cultuur homepage heeft dan is er meer kans dat het concert management de gemeente vindt. De psychologie krijgt hier onverwachte steun van de techniek. Een afzonderlijke provinciale cultuur homepage is, zoekmachine – en portal, vriendelijker is dan één algemene homepage.
Evaluatie
De conclusie is duidelijk. Je moet een goed verhaal hebben als je site geen achteringangen heeft. Anders heeft gebruikersmening, onderzoek, usability waarschijnlijk geen zin en is er een flinke kans dat de page een competitie voor de beste homepage niet wint.
Weg met de homepage
Wat wil de gebruiker
Opmerkelijk is dat vragen van ontwerpers aan de psychologie eigenlijk irrelevant zijn. Dat komt omdat men vragen stelt over een interface dat niet vanuit de psychologie ontworpen is. Doe je dat wel dan is de vraag er niet meer. Zo ook met de vraag wat de beste homepage is. Het juiste psychologische antwoord is: “Eigenlijk wil de gebruiker helemaal geen homepage.” De gebruiker wil gewoon dat zijn Friestalige popconcerten goed bezocht worden. Als je daarbij aansluit dan ben je naast psycholoog ook koopman.
De interface daarvoor
Voor een koopman zijn homepages nog steeds krakkemikkige etalages waarvan je maar moet hopen dat er mensen langs komen, dat ze in de etalage kijken en dat ze iets zien dat ze nodig hebben. Het is een erg passieve, traditionele en niet klantgerichte wijze van verkopen. De popconcert organisator wil niet naar de homepage van zijn bank. Hij wil in zijn spreadsheetje zien wat zijn saldo nu is. Dat geldt ook voor zijn agenda communicatie. Hij wil niet via een homepage van een provinciale culturele site naar een agenda maar hij wil dat in die agenda site, precies hetzelfde staat als in zijn agenda spreadsheetje.
Aanvankelijk dacht ik: “HTML ha dat is het.” Met HyperText bedoelt men ‘linked tekst’. Zeg dan ‘link’ dacht ik nog, maar goed, wat is in een woord. Bij nadere bestudering bleek dat echt linken van informatie met HTML niet kan. Je krijgt er je banksaldo niet mee in je spreadsheet.
Evaluatie
Voor sommigen is het vervangen van een homepage door een systeem van linkbare informatie-elementen misschien revolutionair. Anderen zullen zeggen: “Hebben we allang.” Dat kan best zo zijn want de toekomst hebben sommigen achter zich en anderen nog voor zich. Bedrijven linken hun informatie al wat langer dan vandaag. Inderdaad niets nieuws onder de zon. Sinds kort is het mogelijk om je browser direct informatie in het formulier te laten invullen. Een mooi begin van een ontwikkeling die niet tegen te houden is.
De les is duidelijk. Het accent verschuift van snelle traditionele marketing en design naar content en duurzame relaties. ‘Element linking’ is voor beide partijen een investering die voor beide partijen veel winst geeft. Maar dan moet je natuurlijk niet elk jaar wisselen. Het traditionele centralistisch opgezette prominente treinstation verdwijnt langzaam uit het stadsbeeld en gaat op in een complex van transport, winkels, horeca en vergadercentra. De traditioneel centralistisch opgezette prominente homepage verdwijnt langzaam uit beeld en gaat op in een complex hybride systeem van gelinkte informatievoorzieningen.
Over de auteur
Leonard Verhoef benadert interfaces reeds meer dan twintig jaar vanuit de bewegings-, waarnemings-, taal-, leer- en denkpsychololgie. Inmiddels is duidelijk dat dit leidt tot vraagtekens bij gebruikelijke interfaces, tot andere meestal simpeler, technieken en ook tot andere resultaten voor de ‘gebruiksvriendelijkheid’. Interfaces, artikelen, boeken en cursussen op www.humanefficiency.nl.
Nog geen reacties op "De homepage van morgen"
Goed en interessant artikel.
[i]
Een afzonderlijke provinciale cultuur homepage is, zoekmachine – en portal, vriendelijker is dan één algemene homepage.
[/i]
Het doel van een afzonderlijke homepage snap ik. Echter, het kan ook een gevaar opleveren. Wanneer een gebruiker niet wéét dat er een afzonderlijke site is, ga je al de mist in. De informatievoorziening en doorlinkmogelijkheden op de algemene homepage moeten dan ook goed, zij het niet perfect, zijn.
Een ander probleem die op kan treden is het verwachtingspatroon van de bezoeker. Stel, de provincie waar hij in woont heeft wél afzonderlijke sites, laten we cultuur en milieu noemen, met goede doorlinkmogelijkheden en informatievoorziening. Deze persoon gaat verhuizen naar een provincie waar ze óók meerdere homepages hebben, alleen anders gecategoriseerd. Weg handigheid (in veel gevallen).
Uiteraard ben ik het wel eens met het inzichtelijk, gestructureerd maken van grote sites als provinciesites. Maar wanneer elke provincie (en dit hoeven natuurlijk niet alleen provincies te zijn) hetzelfde principe op een andere manier aanpakt, gaat het alsnog mis lijkt me..
Komt het niet elke keer uit op 1 ding: standaardisatie?
Zeker een leuk bericht, vooral goed informatief. Bedankt!
Interessant stuk Leonard. Alleen werkt de link bij bron 1 niet goed. ‘Het ‘menu’ is een combinatie van spraak- en taalstoornissen ga terug naar de content’
1 ding: standaardisatie.
Nou, ik denk van niet dus. Om vele redenen. Kijk even achter je dan zie je een enorm standaarden kerkhof. Kijk even naar standaarden dan zie je dat die er vaak niet voor de gebruiker zijn. Kijk even om je heen dan zie je een enorme hoeveelheid situaties waarin je niet standaard moet werken. Kijk even naar de psychologie dan zie je dat er naast standaardisatie nog 259 andere psychologische wensen zijn die je waarschijnlijk vergeet als je telkens naar standaardisatie vlucht. Er is nog meer maar de tekstbox is vol.
Voor spraakstoornissen:
http://www.humanefficiency.nl/gui/menu_navigatie.htm
Voor serieus denken over interfaces:
Why designers can’t understand their users:
a systematic approach using cognitive psychology
http://www.humanefficiency.nl/designers_understanding.htm
Leanard,
Moeilijk onderwerp. Google is goed voorbeeld van succedvolle homepagina. een veldje met vraag is genoeg.
Inderdaad een heel interessant artikel. Onlangs heeft url=http://www.onlineresults.nl/]OnlineResults[/url] een serie workshops verzorgd voor Mediveen, onder meer met als thema ‘een effectieve homepage’ en ‘zoeken op het web’. Door te werken in een setting waarbij we daadwerkelijk met verschillende sites aan de slag gingen, leerden we al snel dat als er een te prominent zoekveld staat op de homepage, terwijl de website meer wil zijn dan een zoekmachine, de bezoeker de neiging heeft te gaan Googlen op internet, zelfs zonder te kijken wat de site te bieden heeft. Nadeel is dan dat men bij een slecht zoekresultaat – en dat is toch wel heel regelmatig – een slecht gevoel aan de site overhoudt. Natuurlijk blijft het afhankelijk van hetgeen je te bieden hebt en hetgeen je de bezoekers wilt aanbieden, maar in veel gevallen adviseren wij inmiddels om het zoekveld minder prominent te maken of niet meer te tonen op de homepage, maar pas op het tweede niveau.
Plaats je reactie
Velden met een * zijn verplicht in te vullen